Wrocławski Teatr Współczesny

Uwolnienie to spektakl, w którym Widzowie przyglądają się samym sobie. W oczekiwaniu na rozpoczęcie przedstawienia, z pojedynczych głosów i komentarzy buduje się satyryczny obraz roszczeniowego i podzielonego społeczeństwa, w którego głosach rozpoznajemy poplątane języki z sąsiedztwa, życia publicznego i mediów.

W tej porozbijanej wspólnocie Widzów, w której wszyscy do siebie mówią, ale nikt się nawzajem nie słucha, z komicznych, absurdalnych dialogów stopniowo wyłania się coraz mocniej artykułowana tęsknota za ciszą, spokojem i zwykłym ludzkim porozumieniem.

W zgiełku wzajemnych pretensji i oskarżeń, uniemożliwiających jakiekolwiek racjonalne, wspólnotowe działanie, w spektaklu rodzą się jednak istotne dla naszych Bohaterów-Widzów pytania: Kim jesteśmy? Czego pragniemy? Czy możemy coś zmienić?         

***

Uwolnienie Zenona Fajfera w reż. Kuby Kowalskiego to pierwsza z trzech zaplanowanych na ten sezon prapremier sztuk nagrodzonych w V Konkursie Dramaturgicznym STREFY KONTAKTU.

Kuba Kowalski zwraca uwagę na to, że Zenon Fajfer, autor sztuki, jawnie nawiązuje do twórczości Samuela Becketta, a surrealistyczne obrazy przywodzą na myśl twórczość Luisa Buñuela, co jednak nie odbiera Uwolnieniu oryginalności.

– Język, którym autor się posługuje, to na wskroś współczesne połączenie otaczających nas głosów. Słychać pośród nich nieustannie nam towarzyszący medialny szum, pustą, polityczną nowomowę, dobrze znane jęki frustracji, tłumiony gniew i agresję, ale też głód przeżyć duchowych – wyjaśnia Kuba Kowalski.

Z tej polifonii wyłonił się obraz wiecznie podzielonej wspólnoty, zmęczonej i nieufnej, podatnej na manipulację i wciąż niezdolnej do wspólnego działania.

Muzycznym trzonem spektaklu Uwolnienie są dwa źródła dźwięku.

– Pierwszym z nich jest perkusja, która stoi na scenie, jednak bez perkusisty. Mogę tylko powiedzieć, że coś na niej gra. Co? Przekonacie się w teatrze – mówi Rafał Ryterski, autor muzyki do spektaklu.

Głównym generatorem dźwięku jest natomiast zespół aktorski Wrocławskiego Teatru Współczesnego, który staje się chórem.

– Tekst Zenona Fajfera został zapisany graficznie i wygląda jak swego rodzaju partytura. Kuba Kowalski rozpisał go na poszczególnych aktorów – dodaje autor muzyki.

Maks Mac mówi, że tworząc kostiumy, bazował na bardzo prostych, codziennych krojach, które przetwarzał w uzgodnieniu z reżyserem, dodając do nich własne barwy.

– To naturalne, organiczne kolory, które uwypuklają cechy charakterystyczne postaci i korespondują ze scenografią spektaklu – zapewnia Maks Mac.

Inspiracją dla scenografii były natomiast tradycyjne kurtyny teatralne.

– Zdecydowaliśmy się przetworzyć je we współczesny sposób. Scenografia pełni rolę granicy, o której jest mowa w tekście Zenona Fajfera – podkreśla autor kostiumów i scenografii.

Ważną rolę w Uwolnieniu odgrywają projekcje video.

– To instalacja z metafizycznego Big Brothera, który to wszystko obserwuje. W trakcie spektaklu ta instalacja bardzo się zmienia – nabiera dużo bardziej psychodelicznego i halucynogennego charakteru – wyjaśnia Kuba Kowalski.

– Autorzy video, Natan Berkowicz i Antoni Grałek, zrobili nie tyle projekcje do spektaklu, ale instalację z różnych kamer i z kilku kierunków. Dodatkowo przetwarzają ją przez różne efekty. To bardzo ważna i integralna część tego przedstawienia – dodaje reżyser.

Uwolnienie to według niego wycieczka w sam środek paraliżującego marazmu, poczucia dezinformacji i bezsilności, które tak dobrze znamy z ostatnich lat w Polsce. Jednocześnie zapewnia, że to wycieczka ironiczna, unikajaca patosu.

Kuba Kowalski widzi w tekście Zenona Fajfera możliwość zabrania widza w podróż od teatru absurdu, zadającego egzystencjalne pytania, przez dowcipną satyrę na współczesnych Polaków, aż po opowieść o empatii, która nieśmiało kiełkuje gdzieś pod wściekłością i wrzaskiem bohaterów. Czy jesteśmy w stanie porozumieć się i przynajmniej tymczasowo zasypać dzielące nas przepaści? Jak mamy ze sobą rozmawiać?

Spektakl bierze udział w 30. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

W I etapie Konkursu spektakle ocenia Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Dominik Gac, Piotr Hildt, Anna Jazgarska, Szymon Kazimierczak, Andrzej Lis, Wanda Świątkowska.